Fort
Fort Maarsseveen is een bijzondere plek met een grote historische waarde welke behouden dient te worden voor toekomstige generaties.
Stichting C-fort, waar het fort momenteel in eigendom is, heeft dit als primaire doelstelling in haar beleidsplan als volgt geformuleerd: “het in eigendom hebben, op duurzame wijze in goede staat brengen en houden, beheren en openbaar toegankelijk maken van het Rijksmonument Werk bij Maarsseveen”.
Om haar doelstelling te realiseren wil de Stichting Fort Maarsseveen ontwikkelen tot een inspirerende, levendige en goed bezochte locatie waar regelmatig activiteiten worden georganiseerd. Een belangrijke prioriteit in de keuze voor activiteiten is enerzijds cultuur, educatie en kunst. Anderzijds netwerk en verbinding van de lokale gemeenschap.
Het fort als (culturele en creatieve) broed- en (sociale en lokale) ontmoetingsplaats.
Historie
Fort Maarsseveen (officieel Werk bij Maarsseveen) is gebouwd in 1880 - 1881 als onderdeel van de tweede fortenring rond de stad Utrecht en diende om het acces, gevormd door de Maarsseveense vaart te verdedigen tegen een vijand uit het oosten.
Gebouwen
Het vestingwerk bestaat uit een met aarde gedekt bomvrij gebouw omgeven door een gracht. Het perceel beslaat een oppervlakte van ongeveer 1,5 hectare.
-
In 1885 – 1886 werden een remise en vier borstweringmuren op het voorfront gebouwd. Deze zijn in 1940 gesloopt bij de aanleg van loopgraven. In dezelfde tijd zijn ook de wallen rond het fort grotendeels geëgaliseerd.
-
In 1894 is aan de keelzijde een aanlegsteiger gemaakt en in 1895 werd een houten loods als bergplaats voor inundatiematerieel gebouwd. De palen van de aanlegsteiger staan nog in het water, van de loods is niets meer over.
-
De uit 1881 stammende fortwachterswoning bestaat nog maar is nadien wel aangepast.
TIP: doe de virtuele rondleiding. Vrijwilliger Ton Lindeman heeft het hele fort vastgelegd op 360 graden foto’s en voorzien van historische informatie.
De bemanning bestond uit:
-
Infanterie 27
-
Artillerie 57
-
Genie 2
-
Hospitaal 1
-
Totaal 97 (waarvan twee officieren)
De bewapening volgens de bewapeningsstaat uit 1881:
-
Twee Kanonnen van 12 cm voor de rechterschouderhoek;
-
Twee kanonnen van 10 cm voor de linkerflank
-
Twee kanonnen van 10 cm voor het voorfront;
-
Twee Coehoornmortieren;
-
Twee mitrailleurs M90.
Door de uitvinding van het vliegtuig raakte het systeem van de waterlinie nutteloos en verloor ook het Werk bij Maarsseveen haar oorsprokelijke functie.
Het fort is daarna gekraakt geweest, de scoutinggroep Willie Hems heeft vele jaren haar onderkomen gehad in het bomvrije gebouw en theaterwerkgroep De Rest heeft er theaterlessen gegeven. In 2011 een groep enthousiaste mensen een plan gemaakt om het fort een nieuwe invulling te geven als duurzame broedplaats voor kunst en cultuur. Zij hebben het fort gekocht en de stichting C-Fordt opgericht.
In 2012 is er door historicus Dirk de Groot een document gemaakt met een beschrijving van het fort en haar historie. U kunt het document hieronder inzien.
Waterlinie
Water als verdedigingswapen
De Nieuwe Hollandse Waterlinie was een verdedigingslinie. Water was het verdedigingswapen. Als de vijand eraan kwam, konden stroken weiland tussen Muiden en de Biesbosch onder water gezet worden. Het land werd daardoor moeilijk begaanbaar voor de vijand. De linie deed dienst van 1815 tot ongeveer 1940.
Forten en vestingsteden
Door hoogteverschillen in het landschap, bijvoorbeeld bij rivieren en dijken, bleven sommige gronden droog en dus begaanbaar door de vijand. Deze kwetsbare delen van de Waterlinie werden onder schot gehouden vanuit forten. Ook heeft de Linie vijf vestingsteden: Muiden, Weesp, Naarden, Gorinchem en Woudrichem.
In staat van verdediging
De Waterlinie heeft haar waarde als verdedigingslinie nooit echt kunnen bewijzen, maar is wel drie keer (deels) in staat van verdediging gebracht. In 1870 toen de Frans-Duitse oorlog dreigde uit te draaien op een Europese oorlog, tijdens de Eerste Wereldoorlog en de laatste keer in 1939 toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak.
De Nieuwe Hollandse Waterlinie nu
Tijdens de Tweede Wereldoorlog, als de Duitsers over de onder water gezette gebieden vliegen, blijkt dat de Linie zijn verdedigingswaarde grotendeels heeft verloren. Tegenwoordig heeft de Nieuwe Hollandse Waterlinie een nieuwe functie. Het is nu een prachtig gebied, waarin je de geschiedenis volop kunt beleven. Laat je verrassen!
Meer informatie vindt u op HollandseWaterlinie.nl
En bekijk onderstaande animatiefilm op youtube.